Od dłuższego czasu zbierałem się, by odpowiedzieć na powtarzające się przy okazji fOtOtestu pytania. Pojawiło się ich jednak tyle, że trudno byłoby zmieścić je jednym wpisie. Stąd pomysł na cykl, w którym znajdziecie teoretyczną wiedzę oraz garść praktycznych porad, pozwalających nie tylko wybrać kolejny smartfon, ale i lepiej wykorzystać już posiadany.
Partnerem technologicznym niniejszego poradnika jest Motorola a wszystkie zdjęcia oraz zrzuty ekranu pochodzą wyłącznie z urządzeń tej marki. Zebrane informacje są jednak na tyle uniwersalne, że mają zastosowanie dla wszystkich telefonów z funkcją aparatu. Tyle tytułem wstępu – zaczynajmy.

PARAMETRY SPRZĘTOWE

Zanim przejdziemy do technik fotograficznych, musimy przyswoić sobie kilka podstawowych pojęć, z którymi styka się użytkownik już na etapie zakupu. Dzięki temu będzie nam łatwiej omawiać kolejne tematy, a przecież wiedzy nigdy dość. Parametry sprzętowe to nie dla każdego zrozumiały, choć kluczowy element specyfikacji technicznej każdego urządzenia. Jeśli kiedyś zastanawialiście się co oznaczają te wszystkie dziwnie brzmiące określenia i cyferki na pudełku czy w instrukcji obsługi, odpowiedź znajdziecie poniżej.

ROZDZIELCZOŚĆ MATRYCY APARATU

Coś, czym lubią się pochwalić marketerzy każdego producenta. To wyrażana w megapikselach (MPix) ilość elementów światłoczułych (pikseli) matrycy. Określa też maksymalny rozmiar zdjęć jakie można uzyskać z danego sensora. Do niedawna zawodowcy krytykowali zwiększenie rozdzielczości na tej samej powierzchni, bo wpływało to wyłącznie na obniżenie jakości obrazu przez “zaszumienie”, widoczne zwłaszcza przy zdjęciach w słabych warunkach oświetleniowych. Obecnie jednak stosuje się technologię łączenia kilku pikseli w jeden, co daje bardziej szczegółowy obraz o większej rozpiętości tonalnej. Przykładowo plik wyjściowy z matrycy Quad Pixel 64MPix ma 16MPix, czyli 4 megapiksele matrycy dają jeden megapiksel zdjęcia.
Niektórzy producenci umożliwiają zapis plików w pełnej rozdzielczości rejestrowanej przez matrycę. Daje to większe możliwości obróbki, ale pliki mają większy rozmiar i zajmują więcej miejsca w pamięci lub na karcie.

Zapytacie jak to się ma do wydruku? Już jeden megapiksel matrycy (zdjęcie w 1280×1024 pikseli) pozwala na odbitki w rozmiarze 10×15 cm w 200dpi. Do druku zdjęcia na okładkę magazynu w formacie A4 w 300 dpi wystarczy 8 megapikseli. Biorąc więc pod uwagę obecne standardy rozdzielczości nam raczej nie zabraknie. Nie należy jednak ignorować rozwoju technologii i unikać matryc, na których upchano więcej megapikseli.

ROZMIAR PIKSELA

To parametr określający fizyczny rozmiar elementu światłoczułego (piksela) matrycy. Podawany jest w mikrometrach (10⁻⁶ m), których jednostkę oznaczamy skrótem μm.
Im większy piksel tym lepiej, bo zbiera więcej światła czyli informacji o obrazie. Należy jednak pamiętać, że obecnie specyfikowane wartości są najczęściej sumą pikseli składowych a nie, jak w przypadku aparatów cyfrowych, pojedynczych elementów światłoczułych matrycy.

ROZMIAR FIZYCZNY MATRYCY

To jedna z ważniejszych (jeśli nie najważniejsza) cech sensora, która niestety bardzo rzadko pojawia się w materiałach producenta. Podawany w calach wymiar nie dotyczy wprost wielkości samej matrycy, ale średnicy okręgu którego fragmentu jest ona wycinkiem. To forma zapisu jeszcze z czasów kamer telewizyjnych z lat 50. Aby poznać faktyczną długość przekątnej sensora należy wartość podaną w calach pomnożyć przez 2/3. To jednak informacja na marginesie.
Wystarczy zapamiętać, że im większa fizycznie matryca, tym lepsza jakość zdjęć w złych warunkach oświetleniowych i mniejsza głębia ostrości. Stąd duże matryce lepiej sprawdzą się przy zdjęciach nocnych. a małe w studyjnej fotografii produktowej czy makrofotografii.

GŁĘBIA OSTROŚCI (GO)

Parametr, który pojawi się w tym cyklu wielokrotnie. Określa zakres odległości w jakiej od punktu na którym ustawiamy ostrość obiekty w kadrze pozostają “ostre”.
Na zdjęciu poniżej granicę GO wyznacza kontur fotografowanej rośliny.

Wpływ na GO mają:

• fizyczny rozmiar matrycy (im większy tym mniejsza głębia),
• wartość przysłony f/ (głębia większa dla wyższej przysłony),
• gniskowa obiektywu (mniejsza ogniskowa, większa głębia)
• odległość między obiektem a obiektywem (większa odległość to większa głębia ostrości)

KĄT OBIEKTYWU (KĄT POLA WIDZENIA OBIEKTYWU / FOV)

Podawany jest w stopniach określa kąt zawarty pomiędzy skrajnymi promieniami światła przechodzącymi przez przednią soczewkę. Im większy tym więcej obiektów widać w kadrze.
Poniżej przykład zdjęć wykonanych z tego samego miejsca.

Jak widzicie na powyższym przykładzie, obiektywy szerokokątne pozwalają na “zmieszczenie” większej ilości obiektów w kadrze, ale powodują ich zniekształcenie. Nazywamy to dystorsją. Dlatego też wielu fotografów unika tego typu optyki przy portretach i stosuje ją głównie do krajobrazów lub architektury.

PRZYSŁONA OBIEKTYWU

To część regulująca wielkość otworu na drodze światła padającego na matrycę. Opisana jest jako f/(wartość przysłony). Ma ona wpływ na jasność zdjęć, głębię ostrości oraz kształt bokeh czyli rozmycia tła. Im niższa tym więcej światła dociera do matrycy i mniejsza jest GO.

Efekt małej przysłony imitowany jest przez tryby portretowe, które wykonują równocześnie zdjęcia z dwóch obiektywów i nakładają je na siebie. Pozwala to na korekty poziomu rozmycia tła po wykonaniu zdjęcia.

ZOOM CYFROWY I OPTYCZNY

To w przypadku fotografii mobilnej pojęcia czysto marketingowe. Zoom cyfrowy jest po prostu powiększeniem fragmentu zdjęcia kosztem rozdzielczości i jakości. Optyczny natomiast realizowany jest przez przełączanie między kilkoma obiektywami stałoogniskowymi telefonu. W zależności od zastosowanych matryc zmienić się może w trakcie rozdzielczość, sposób pomiaru ostrości czy balans bieli.
Poniżej przykład działania „zoomu optycznego” w smartfonie.

AUTOFOCUS (AF)

To nic innego jak system automatycznego ustawiania ostrości. Dzielimy go na układy aktywne, mierzące odległość od obiektu za pomocą odbitej wiązki światła (np ToF) i pasywne, wykorzystujące detekcję kontrastu lub fazy (PDAF). Często systemy te występują obok siebie i uzupełniają się wzajemnie, gdyż pierwszy jest szybszy, a drugi działa na większe odległości.

LAMPA BŁYSKOWA

Jak powszechnie wiadomo służy do doświetlania zdjęć. W przypadku smartfonów nie ma zaawansowanej kontroli błysku, pozwalającej na dostosowanie jej do ogniskowej obiektywu czy czasu otwarcia migawki. Póki się to nie zmieni, jej rodzaj nie ma większego znaczenia. Dobrze że jest, ale zalecałbym umiar. Więcej na temat oświetlenia naturalnego i sztucznego przeczytacie w kolejnych wpisach.
Co wynika z powyższych informacji? Poza tym, że aparat w telefonie to skomplikowana konstrukcja, to możemy już na podstawie parametrów określić do czego lepiej będzie się nadawał dany sprzęt.
Fizycznie duża matryca sprawdzi się podczas zdjęć nocnych lub przy portretach o małej głębi ostrości, mniejsze matryce z kolei docenią fani makrofotografii. Podobnie w przypadku obiektywów – szerokokątny jest doskonałym wyborem do architektury i krajobrazów, a pozbawiony zniekształceń teleobiektyw do portretów. Poszczególne zastosowania omówimy sobie przy kolejnej okazji.

Na tym kończymy dzisiejsze spotkanie. Mam nadzieję, że choć trochę pomogłem wam ogarnąć temat specyfikacji. Znajomość części z powyższych terminów przyda się również w dalszej części poradnika. W razie gdyby coś pozostawało niejasne, piszcie śmiało w komentarzach lub wiadomościach prywatnych na moim Instagramie.
Światła życzę i tylko udanych kadrów.
__________________

Partnerem technologicznym cyklu jest Motorola.
Wszystkie zdjęcia i zrzuty ekranu wykonano smartfonami tej marki.