W poprzednich częściach poradnika omawiałem zasady fotografowania krajobrazów i architektury. Kojarzą się one przede wszystkim ze zdjęciami obiektów znajdujących się od nas w sporej odległości. Dziś dla odmiany skupimy się na tematach wymagających odmiennego podejścia.

MAKROFOTOGRAFIA

To dziedzina polegająca na obserwacji tego, co niemal niewidoczne gołym okiem i wymaga odpowiedniego zaplecza sprzętowego oraz olbrzymich pokładów cierpliwości.
Z wpisu dotyczącego parametrów sprzętowych wiemy, że aparaty w smartfonach mają stosunkowo małe matryce, dające odpowiednio dużą głębie ostrości. W przypadku optyki sprawa się nieco komplikuje, bo decydującymi parametrami jest minimalna odległość ostrzenia i skala odwzorowania, których w specyfikacji praktycznie się nie uwzględnia.

Minimalna odległość ostrzenia to najmniejsza odległość od soczewki obiektywu, przy której obiekt pozostaje ostry. Wszystko co znajdzie się bliżej pozostanie rozmazane. Obecnie bywa specyfikowana dla smartfonów posiadających dedykowany aparat makro.

Skala odwzorowania opisuje stosunek wielkości rzeczywistej do jej reprezentacji na matrycy przy fotografowaniu w minimalnej odległości ostrzenia. Przykładowo skala odwzorowania 1:1 oznacza, że kwiatek mający 1 cm będzie miał 1 cm na matrycy. Uważa się, że obiektywy makro zaczynają się gdy parametr ten jest równy lub większy niż 1:1.
Niestety nikt nie umieszcza obecnie tej informacji w opisie smartfonów.

Jeśli planujecie zakup telefonu do makrofotografii – warto sprawdzić czy obiektyw opisany jako makro zaopatrzono w odpowiedniej wielkości matrycę. Najlepsze byłoby oczywiście połączenie niewielkiej minimalnej odległości ostrzenia głównego obiektywu z największym sensorem, ale jak na razie nie spotkałem takiego modelu.
Poniżej porównanie zdjęć z obiektywu podstawowego i dedykowanego makrofotografii (Motorola Edge).

W przypadku kiedy wasz smartfon nie posiada modułu makro, albo ma zbyt dużą odległość ostrzenia i skalę odwzorowania, warto zaopatrzyć się w nakładkę do makrofotografii. Szczegółowo opisałem jedną z nich TUTAJ, więc przypomnę tylko że są tanie, pasują praktycznie do każdego urządzenia, ale wymagają bardzo małej odległości od fotografowanego obiektu. Ponadto winietują i dają ekstremalnie małą głębię ostrości. Do zabawy i ćwiczeń w zupełności jednak wystarczają.

PORA NA ZDJĘCIA

Idealnym momentem na makrofotografię może wydawać się złota godzina, ale pamiętając o ograniczeniach sprzętowych musimy wybierać porę o której będziemy mieli jak najwięcej światła słonecznego. Oczywiście możemy doświetlać zdjęcia różnego rodzaju lampami, ale zazwyczaj prowadzi to do powstania nienaturalnych cieni na zdjęciach i dodatkowo płoszy owady. Wyjątkiem będą oczywiście kwiaty, bo je możemy sobie nawet wstawić do namiotu bezcieniowego.

USTAWIENIA MANUALNE

Jak zawsze, dla uzyskania najlepszej jakości, ustawiamy najmniejszą dostępną wartość ISO. W przypadku owadów czas otwarcia migawki powinien być dostosowany do prędkości ich poruszania. Powolne chrabąszcze lub żuki można fotografować przy 1/100 czy nawet 1/30 sekundy. By uwiecznić pszczoły czy osy w locie konieczne może się okazać zastosowanie czasu otwarcia migawki na poziomie 1/1000s lub krótszego.

Kluczem do sukcesu poza dużą ilością światła będzie świadome omijanie ograniczeń sprzętowych. Powolny AF możemy przestawić na ostrzenie ręczne, przy którym sami definiujemy odległość w jakiej obraz będzie ostry (oczywiście odległość większą lub równą minimalnej danego obiektywu). Zdjęcia wykonywane są wówczas znacznie szybciej, ale wymaga to większej wprawy od fotografa.
Można też zablokować punkt ostrości w miejscu gdzie fotografowany obiekt dopiero się pojawi. Poniżej przykład zdjęcia wykonanego tą techniką – blokada AF na pręcikach kwiatu.

KOMPOZYCJA I KADR

Tutaj nic nowego nie napiszę, bo zasady kadrowania i kompozycji już sobie omówiliśmy. W przypadku makrofotografii często jednak ważniejszy będzie temat i uzyskane powiększenie niż zabiegi kompozycyjne w trakcie fotografowania. Co nie oznacza, że nie możemy zdjęcia przyciąć i przekadrować podczas obróbki przed publikacją.

Na koniec garść porad praktycznych:

warto sobie doczytać gdzie i kiedy można spotkać konkretne gatunki roślin i owadów w waszej okolicy,
czasem lepiej poczekać aż owady przylecą na konkretny kwiat niż biegać za nimi po łące czy parku,
do focenia porannych kropel rosy w trawie weźcie nieprzemakalne buty i kawałek folii malarskiej, żeby sobie podkładać pod kolana,
nic nie stoi na przeszkodzie by zabrać spryskiwacz z wodą, dzięki któremu uzyskamy na kwiatach idealne kropelki.

To tyle na dziś. Tradycyjnie zachęcam do oglądania zdjęć, inspirowania się, fotografowania i eksperymentów. Tylko tak możecie rozwijać umiejętność patrzenia, która czyni posiadacza sprzętu fotograficznego fotografem.

Pod poniższym linkiem znajdziecie stale aktualizowaną listę trójmiejskich plenerów fotograficznych, które oznaczyłem na mapach Google, tak by łatwo było do nich dojechać.
LISTA PLENERÓW FOTOGRAFICZNYCH

Światła życzę i tylko udanych kadrów.